Tijdens je reizen naar Marokko, met name de levendige stad Marrakesh, heb je misschien een geluid gehoord dat dierbaar oud leek, maar toch levendig was – het aanhoudende tromgeroffel gecombineerd met diepe zangstemmen en het scherpe ritme van metalen geklap. Dit geluid is niets minder dan Gnawa-muziek. Maar het is meer dan alleen muziek; het is een spirituele en culturele traditie die het verhaal vertelt van een reis door de geschiedenis, lijden, genezing en viering.
Laten we meer leren over de oorsprong van traditionele Gnawa-muziek. Zie wat er zo speciaal is aan de muziekinstrumenten van Gnawa. Ook hoe het magnifieke Gnawa muziekfestival de straten van Marrakesh verlicht.
Dit is je kans om te leren over een van de krachtigste tradities van Marokko, of je nu een muziekliefhebber, een enthousiaste reiziger bent, of gewoon nieuwsgierig.
Lees ook: Marrakech International Film Festival
Wat is Gnawa-muziek?
Gnawa of Marokkaanse trancemuziek: is een soort muziek die erg traditioneel is in de Marokkaanse context. Het combineert Afrikaanse spirituals, islamitische gebeden en de Marokkaanse volksritmes van de ndar en ontwikkelt zich waar de trommels verschijnen en staan. Naast deze instrumenten heeft het de extatische kunst van dans en theatrale performance.
Maar cultureel en spiritueel vormen de oorsprongen van deze muziek een heel ander verhaal. De mensen spelen de muziek en dansen om anderen te steunen bij het herinneren van hun afkomst. Het heeft hun echte verhaal, de worstelingen van hun West-Afrikaanse afstammelingen, geschenken van een moedig spirit, zelfs vreugde.
Ze zingen over de geschiedenis van slavernij en vrijheid. De Gnawa-muziek van Marrakesh herbeleeft de strijd voor bewondering voor en van God, en de waarde van kracht en onafhankelijkheid. De stijl van Marrakesh van Gwana zingt tot op de dag van vandaag gedichten die al deze zware gevoelens samenbrengen.
De oorsprong van Gnawa-muziek
Gnawa staat bekend als de afstammelingen van tot slaaf gemaakte Afrikanen, die de wortels van Gnawa-muziek vormen. Er wordt aangenomen dat ze via de trans-Saharaanse routes naar Marokko zijn gebracht. Deze mannen en vrouwen werden weggenomen uit plaatsen zoals Mali, Soedan en Ghana. Ze brachten hun muziek en spiritualiteit mee, evenals rituelen. Hun leven was een grote strijd, waardoor ze zeker een verbinding hadden met hun roots.
Ze begonnen geleidelijk hun Afrikaanse tradities te vermengen met de lokale Marokkaanse en islamitische geest. De fusie gaf geboorte aan een nieuwe praktijk van spiritualiteit die muziek, dans, gebed en genezing omvatte. Zo groeide het concept van Gnawa Music Morocco.
Oorspronkelijk werden deze uitgevoerd binnen gesloten kringen tijdens religieuze ceremonies genaamd lila – evenementen die de hele nacht duren om het lichaam en de ziel te genezen. Sporen van deze tradities bestaan nog steeds in de huidige uitvoeringen van Gnawa, maar de muziek overstijgt ver zijn oorspronkelijke gemeenschapscontext.
Gnawa muziekinstrumenten
Het geluid van deze muziek is zeer uniek. Het is sterk, ritmisch en doordrenkt van emotie. Dit geluid wordt tot leven gebracht door een speciale verzameling traditionele Gnawa muziekinstrumenten. Laten we de belangrijkste instrumenten die gebruikt worden in Gnawa-uitvoeringen verkennen.
1. Guembri (of Sintir)
Dit is het hart van de Marokkaanse trancemuziek. Het is een driedelige bastoi gemaakt van hout, kamelenhuid en geiten-enkel. Het lijkt op een mix tussen een gitaar en een trommel. De guembri maakt diepe, aardse geluiden die de muziek zijn ziel geven. Het wordt meestal bespeeld door de hoofdmuzikant, genaamd Maâlem.
2. Qraqeb (of Krakebs)
Dit zijn grote geslagen metalen castagnetten die klinken als de luidheid van kettingen die tijdens de slavernij zijn gebruikt als herinneringen aan het verleden. Ze vormen de ruggengraat van het klapritme van de Noord-Afrikaanse spirituele jazz/blues.
3. Tbel (of Trommel)
Een grote dubbele trommel, geslagen met stokken of handen, geeft extra energie aan de uitvoering en het ritme als geheel, vooral in grote ceremonies en festivals.
Deze instrumenten komen samen om een geweldig en geestverruimend geluid te creëren dat zowel het lichaam als de geest wakker maakt en activeert. Ze zijn niet slechts muziekinstrumenten: Ze betekenen geschiedenis, identiteit en kracht.
Gnawa-muziek in Marrakesh
Marrakesh is een van de beste plaatsen om de Sub-Saharaans Afrikaanse gewortelde ritmes en de kracht van het gezang van Marrakesh te horen en te voelen, in de straten van de medina, waar straatvoorstellingen en kleine groepen net buiten winkels en cafés optreden. Maar de lokale bevolking weet dat de ervaring ligt in de evenementen en nachten wanneer de muziek programma’s vult: je kunt zitten en genieten van een volledige uitvoering.
Tijdens zulke evenementen, zien we artiesten in kleurrijke gewaden dansen met veel energie en liederen zingen. Veel van de nummers bevatten gebeden ter ere van en verhalen over vrijheid, liefde en genezing. Of je de taal begrijpt of niet, je zult altijd de emotie erachter voelen.
De Marrakshis zijn erg trots op hun erfgoed van Gnawa. De interesse van toeristen en muzikanten wereldwijd heeft geholpen dit erfgoed te ontwikkelen terwijl het tegelijkertijd historische perspectieven respecteert.
Het Gnawa Muziekfestival
Het bijwonen van het Gnawa-rituelen muziekfestival is een van de meest opwindende manieren om deze traditie ten volle te ervaren. Het Gnawa Festival in Marrakesh is een jaarlijks cultureel hoogtepunt op de Marokkaanse kalender.
Dit festival omvat praktisch alle stadia van de stad met optredens van artiesten uit heel Marokko, Afrika en zelfs Europa en de Verenigde Staten. Verwacht innovatieve Gnawa-voorstellingen met fusiebanden en internationale artiesten die jazz, blues en rock en ritmes geïnspireerd door het Gnawa-geluid combineren.
Het festival duurt meestal meerdere dagen en omvat:
- Gratis concerten op openbare pleinen
- Culturele gesprekken en workshops
- Kunst- en ambachtsmarkten
- Genezende ceremonies en dansshows
Dit evenement viert niet alleen muziek, maar ook geschiedenis, geest en brengt gemeenschappen samen met de hoofdboodschap – die van vrede, eenheid en respect voor traditie.
Waarom je naar Gnawa-muziek zou moeten luisteren?
Dus, als je van plan bent Marokko te bezoeken of gewoon dit prachtige land vanuit huis te verkennen, neem dan een paar minuten de tijd om naar de spirituele klanklandschap van Marokko te luisteren. Deze zielsvolle Gnawa-melodie opent de oren en het hart.
En het is meer dan de moeite waard om te ontdekken omdat:
- Dit vertelt een uiterst diepgaand verhaal van overleving en genezing
- Combineert cultuur, geloof en geschiedenis in één geluid
- Het is tegelijkertijd rustgevend en energiek
- Het verbindt je nauw met een gebied van Marokko dat zelden door toeristen wordt bezocht
Met steeds meer wereldwijde artiesten die samenwerken met Gnawa-muzikanten, bereikt deze traditie inderdaad nieuwe oren over de hele wereld. Maar in het hart blijft het een heilige en persoonlijke vorm van expressie voor de Marokkaanse mensen.
Laatste gedachten
Gnawa is niet alleen bewijs van de Marokkaanse cultuur, maar een voortdurende herinnering aan Afrikaanse identiteit, een voertuig voor spirituele genezing, en een bevestiging van menselijke capaciteit. De noten zullen overal in harten blijven resoneren, van de verborgen plekjes in Marrakesh tot het grote platform van het Gnawa-muziekfestival.
Als je de kans krijgt om de ervaring live in Marrakesh mee te maken, doe het dan. Luister naar de guembri terwijl je meeklapt met de qraqeb. Laat het ritme je meenemen op een reis — een bewijs van een volk dat pijn transformeert in kracht.
Verken. Luister. Voel. Dat is de essentie van de ervaring van Gnawa-muziek in Marokko.
Veelgestelde Vragen
Is Gnawa-muziek alleen voor religieuze ceremonies?
De genezingsrituelen die eens lila werden genoemd, stonden centraal in de ceremonies. Tegenwoordig is de ceremonie, hoewel heilig voor velen, enigszins een openbaar concert of festival geworden, en velen delen op hun beurt hun liefde voor Gnawa-muziek en cultuur met mede-mensen en culturen voor een uitzonderlijke aantrekkingskracht, zowel cultureel als muzikaal.
Wat is het belangrijkste doel van een Gnawa lila-ceremonie?
Een lila is een hele nacht durende spirituele ceremonie die gepaard gaat met trance. De muziek, de dansen en teksten zijn bedoeld om de aanwezigen te verbinden met hun voorouderlijke geesten voor zuivering en welzijn.
Kan ik dansen op Gnawa-muziek?
Absoluut! Gnawa-muziek neigt zeer ritmisch en bevorderlijk voor beweging te zijn. Hoewel dansen een lange traditie van de ceremonie is, moet iedereen worden aangemoedigd om te bewegen en mee te gaan met de opzwepende ritmes wanneer mensen de kans krijgen om gewoon het ritme in hun lichaam te voelen.
Waar kan ik authentieke Gnawa-muziek beleven in Marokko?
Afgezien van het jaarlijkse festival in Marrakesh, kan men straatacties observeren op pleinen zoals Djemaa el-Fna of concerten die voor culturele doeleinden worden georganiseerd, evenals traditionele lila-activiteiten in Essaouira of Marrakesh.
Hoe heeft Gnawa-muziek andere muziekgenres beïnvloed?
Gnawa over de hele wereld is een ongeëvenaard ritme en spirituele verhevenheid die talloze artiesten aantrekt! Het is heel normaal voor Gnawa-muzikanten om samen te werken met jazz-, blues-, rock- en elektronische artiesten, waardoor kleurrijke fusies ontstaan van zowel oude geluiden als hedendaagse stijl.
